We laten ons massaal leiden door de buurt bij de keuze van onze volgende woning. Dat blijkt uit een bevraging door bouwonderneming Matexi. 82 procent van de Belgen vindt de buurt belangrijk; een kwart vindt de buurt zelfs belangrijker dan het huis.
Een goede buurt is er een met voldoende voorzieningen, zoals winkels, scholen, openbaar vervoer en parken. Maar je moet je er natuurlijk ook gewoon goed voelen. En da’s al heel wat minder makkelijk om op voorhand in te schatten.
Laat je dat vooral niet tegenhouden om in een leuk uitziende wijk of stadsbuurt te gaan wonen. Want – en dat vergeten we weleens – een leuke buurt maak je ook zelf. “Ja zeg, wat is dat nu voor advies?” Niet makkelijk, dat geven we grif toe, maar het is wél haalbaar. En dat bewijzen we maar al te graag met concrete voorbeelden van geslaagd buurtwerk en prachtige samenwerkingen tussen buren.
Groenslingers, Borgerhout
Clik here to view.
Een beginnende groenslinger. Bron: plantwerpen.be
Samenleven in de stad is niet altijd een pretje. Dat sommige straten er grijs en grauw uitzien, terwijl er eigenlijk ontzettend veel te beleven valt, helpt niet echt. Dat zette enkele mensen in het dichtbevolkte Antwerpse stadsdistrict Borgerhout aan het denken. Het rood-groene districtsbestuur organiseerde in 2008 de ideeënwedstrijd ‘Meer groen in Oud-Borgerhout’ en ontving onder andere een fantastisch idee van Enid Van Mierlo, een bewoner van de Gijselsstraat: als we nu eens groenslingers tussen de huizen hingen? Groenslingers zijn klimplanten die zich vanaf het trottoir een weg naar boven banen en uiteindelijk langs kabels over de straat heen groeien. Het districtsbestuur onthaalde het idee met open armen en nu kunnen burgers gratis een groenslinger aanvragen. Het district zorgt voor de overspanning met draad, jij en je overbuur voor de klimplant.
Samentuinen
Een al even groen idee – maar met een nog grotere impact op het sociaal-culturele leven in je buurt – is de samentuin. Een samentuin is een soort volkstuin, maar dan collectief. Terwijl volkstuintjes kleine perceeltjes privégrond zijn, is een samentuin echt van de hele buurt. Meestal wordt zo’n collectieve moestuin met de steun of toelating van de stad of gemeente ingericht op een braakliggend terrein.
De voordelen van een samentuin voor een buurt zijn groot:
- Je leert je buren beter kennen, op een ontspannen manier. Culturele verschillen worden plots een pak minder belangrijk.
- Mensen zonder tuin kunnen tóch (moes)tuinieren en hun eigen groenten en fruit telen.
- Een braakliggend terrein – een blaam voor de buurt – wordt omgetoverd tot een groene en gezellige openbare plek.
Clik here to view.
Image may be NSFW.Clik here to view.
Hoe begin je eraan? Steek de koppen bij elkaar, zoek een geschikt terrein, vraag advies aan Velt en dien een voorstel in bij je stad of gemeente. Velt houdt een lijst bij van de ondertussen meer dan 30 samentuinen in Vlaanderen, Brussel en Nederland.
Poëziewedstrijd
Een eerder cultureel idee dat al wordt toegepast in tal van gemeenten, is een poëziewedstrijd organiseren. Zo zou het er bijvoorbeeld aan toe kunnen gaan:
- De gemeente en verschillende winkeliers zijn bereid om de ingezonden gedichten tijdelijk op hun gevel of winkelruit tentoon te stellen. De gemeente kan hiervoor de nodige middelen voorzien.
- De buurt vormt een jury van amateurs en liefhebbers. Zij kiezen een thema of een opdracht en beoordelen achteraf alle inzendingen.
- Iedere bewoner in de gemeente – hoe jong of oud ook – kan deelnemen met een gedicht. Een episch gedicht of een snedige haiku: het mag allemaal.
- Bewoners, shoppers, voorbijgangers, bibliotheekbezoekers, … kunnen op verschillende locaties hun stem uitbrengen voor het mooiste gedicht.
- De inzending van de winnaar wordt vereeuwigd op een gevel van de bibliotheek of een ander openbaar gebouw.
Leefstraten, Gent
Een project dat erg tot de verbeelding spreekt, is het Leefstratenproject in Gent. Zo omschrijven de initiatiefnemers – het Lab van Troje – het zelf:
De Leefstraat is een experiment waarbij bewoners hun straat onder handen nemen en ombouwen tot hun droomstraat. Door samen tijdelijk (een deel van) de straat autovrij of autoluw te maken, komt er ruimte vrij voor groen, ontmoeting en samenleven.
Alles begon met een proefproject in twee Gentse straten in juni 2013. In 2016 namen er bijna 20 straten deel.
Clik here to view.
Een leefstraat in Gent. Bron: Leefstraat.be
De basisprincipes van een geslaagd buurtproject
You get the gist: een buren- of buurtproject kan oneindig veel richtingen uitgaan. Da’s natuurlijk het mooie van zo’n project: het is lokaal en biedt een antwoord op een heel lokale vraag. In een landelijke, groene gemeente is er wellicht geen nood aan groenslingers, maar in Borgerhout – of in Brussel – wél. Op het platteland kunnen kleine winkeliers en zelfstandigen dan weer een duwtje in de rug gebruiken, en ook daar kan een buurtproject soelaas bieden.
Image may be NSFW.
Clik here to view.
Een goed project op poten zetten om de buurt op te leuken en te versterken? Daarvoor mogen deze elementen echt niet ontbreken:
- Een nauwe samenwerking tussen buren of inwoners van dezelfde gemeente. Zonder steun van andere buurtbewoners lukt het niet.
- Denk er ook aan om bewoners van verschillende achtergronden te betrekken. Waar je in eerste instantie misschien een taal- of cultuurbarrière ziet, ga je na verloop van tijd de gelijkenissen en gedeelde winsten zien.
- Betrokkenheid van de lokale overheden. Ga praten met het stads- of gemeentebestuur, en je zult versteld staan van hun enthousiasme.
- Een klein begin. Rome is niet op één dag gebouwd: begin met een haalbaar project op kleine schaal en evalueer het nadien. Als het stadsbestuur vaststelt dat het een succes was, is de kans groot dat jullie meer steun krijgen en dat het ook elders wordt toegepast.