Voetballiefhebber of niet, het WK 2014 komt eraan en dat zal je geweten hebben. Thuisland Brazilië speelt morgen de openingsmatch tegen Kroatië en trapt daarmee een ruim vier weken durend voetbalspektakel op gang. Neymar en andere Braziliaanse voetbalgrootheden weten alvast wat hen te doen staat. Maar hoe alomtegenwoordig ook, Koning Voetbal is lang niet de enige discipline waar de Brazilianen in uitblinken. De Braziliaanse toparchitecten, met Oscar Niemeyer op kop, zijn minstens even virtuoos als hun dribbelende landgenoten. Een bloemlezing.
Oscar Niemeyer: de laatste held van het modernisme
Wie modernisme zegt, zegt Oscar Niemeyer. De toparchitect overleed in 2012, op 104-jarige leeftijd, en is daarmee een van de laatste grote helden van de modernistische stroming. Niet alleen in Brazilië maar over de hele wereld is zijn invloed op het stedenbouwkundig patrimonium gigantisch. Hij beheerste dan ook als geen ander de kunst om gewapend beton om te toveren tot sexy welvingen en zwaartekracht te degraderen tot bijzaak. Een verdienste die wereldwijd op erkenning kon rekenen. Zo won hij in 1988 de prestigieuze Pritzker Prize voor architectuur.
De man die Brasilia een gezicht gaf
Maar liefst vijfhonderd gebouwen telt zijn oeuvre, en het zijn stuk voor stuk meesterwerken. Maar het hoogtepunt is zonder twijfel zijn bijdrage aan de stichting van de gloednieuwe hoofdstad Brasilia, eind jaren zestig. Opdrachtgever was niemand minder dan Juscelino Kubitschek, de toenmalige president van Brazilië. Het stadsplan is van de hand van zijn leermeester Lucio Costa, maar vrijwel alle belangrijke gebouwen zijn ontworpen door Niemeyer.
De vrijheid die Niemeyer kreeg, was ongezien. In verbluffend korte tijd pootte hij een hele reeks eigenzinnige gebouwen neer, die Brasilia tot op vandaag een futuristische uitstraling geven. Het paradepaardje is zonder meer de kathedraal. Die werd ontworpen naar het beeld van twee gigantische glazen handen die hun vingers naar het licht richten. Een indrukwekkend symbool voor de ideale droomstad die Niemeyer voor ogen had.
Helaas is Brasilia niet die droomstad geworden. Ook hier groeiden armoede en overbevolking na de militaire coup snel uit tot de standaard, terwijl Niemeyer die problematiek met zijn unieke concept net wou tegengaan. Gelukkig leefde Niemeyer lang genoeg om de (gedeeltelijke) ommekeer nog mee te maken. Brasilia is vandaag een wereldstad die weliswaar nog armoede kent maar tegelijk een bruisende metropool is.
Architect van ‘s werelds grootste residentiële gebouw
We zouden Niemeyer oneer aandoen mochten we het ook niet even over de Edifício Copan hebben, in het centrum van São Paulo. Dit duizelingwekkende betonnen gebouw met zijn golvende lijnenspel huisvest meer dan duizend appartementen en geniet daarmee de status van grootste residentiële gebouw ter wereld. Andere pareltjes van zijn hand in São Paulo zijn het Memorial da América Latina, dat in 2013 deels is uitgebrand, de Sambódromo do Anhembi en het paviljoen van de Biënnale.
Google+
